W roku 1945 Polska była państwem o wyniszczonej gospodarce.

 Wojna i okupacja odegrały rolę swoistej rewolucji w wyniku, której destabilizacji uległy więzi i układy społeczne. Masy ludzi utraciły miejsce zamieszkania, majątek, pozycję społeczną.

Po 1945 r. władze w Polsce mieli komuniści. Z jednej strony rządy te na ogół odrzucano, z drugiej zaś musiano pogodzić się z nową rzeczywistością. Wyniszczona i zmęczona ludność polska pragnęła powrotu do normalnego życia. Trzeba było zasiać pola, odbudować domy, otworzyć szkoły.

W niniejszej pracy postaram się zobrazować proces odbudowy gminy Gniewino w latach 1945-1954. Znajdowała się ona w obrębie tzw. Ziem Odzyskanych, czyli terytorium uzyskanego przez Polskę decyzją wielkich mocarstw podczas konferencji poczdamskiej (17.07-02.08.1945 r.). Wchodziła w skład powiatu lęborskiego. Funkcjonował on jako jednostka administracyjna w obrębie województwa gdańskiego, utworzonego 30 marca 1945 r.

Już w 1945 wątpliwości nie ulegało, że ugrupowaniem, które odegra największą rolę w gminie będzie Polska Partia Robotnicza. Lokalne władze budowały podwaliny pod nowy system bardzo skrupulatnie. Cała polityka gospodarcza, społeczna i kulturalna podporządkowana była ugruntowaniu nowego ustroju.

Zakres chronologiczny pracy obejmuje lata 1945-1954. Cenzurę początkową wyznacza 1945 r., a więc utworzenie gminy Gniewino, natomiast cezurę końcową stanowi 1954 r. kiedy to wydano ustawę dotyczącą podziału administracyjnego wsi. Gminna Rada Narodowa zastąpiona została Gromadzką Radą Narodową. Wprowadzenie tego aktu prawnego przyczyniło się do likwidacji gmin w Polsce

Całość opracowania składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy traktuje o administracji. Dotyczy on także kwestii życia politycznego na terenie gminy. Następny dotyka problemów związanych z kwestią narodowościową, jak np. wysiedlenia ludności niemieckiej, weryfikacji i osadnictwa na terenie gminy Ukraińców. Trzeci z kolei mówi o rozwoju gospodarczym w obrębie gminy. Skupiłam się w nim przede wszystkim na ukazaniu zobowiązań nałożonych na rolników wobec państwa. Starłam się ponadto zobrazować stosunek władz lokalnych oraz społeczności gminnej do koncepcji tworzenia gospodarstw zbiorowych. Ostatni rozdział został poświęcony rozwojowi kulturalnemu. Możemy się z niego dowiedzieć m.in., w jaki sposób działały w gminie szkoły, biblioteki oraz świetlice. Ukazane zostały w nim także środki propagandowe jakie stosowały lokalne władze dla utrwalenia nowego systemu.

W polskiej historiografii brak jest prac poświęconych gminie Gniewino, w związku z czym korzystałam przede wszystkim ze zbiorów archiwalnych. Najbardziej przydatne okazały się protokoły z posiedzeń Gminnej Rady Narodowej z lat 1945 - 1954 znajdujące się w Archiwum Państwowym w Gdańsku, Oddział w Gdyni. Pomocne okazały się akta Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i Urzędu Powiatowego w Lęborku za lata 1950–1975. Korzystałam również z akta Powiatowego Komitetu PPS

1945–1948 przechowywanych w Archiwum Państwowym w Gdańsku.

Cennym uzupełnieniem pracy okazały się opracowania traktujące o Polsce w latach 1945-1954. Najczęściej korzystałam z pracy D. Jarosza[1],M.Hejgera[2],,J. Siekierzyńskiego[3] i I. Hałagidy[4].